“Najbardziej niepokojącym i wymagającym analizy elementem aktywów są wartości niematerialne i prawne” – twierdzi Dariusz Grupa, doradca inwestycyjny, CFA, analityk, z którym w ostatnim czasie rozmawiałem. Czym są wartości niematerialne i prawne i jaki jest ich udział w spółkach GPW? W których spółkach stanowi on dużą część aktywów?
Wartości niematerialne i prawne – definicja
Zgodnie z ustawą o rachunkowości wartości niematerialne i prawne to, nabyte przez spółkę, prawa majątkowe zaliczane do aktywów trwałych. Ich przewidywany okres gospodarczego wykorzystania wynosi powyżej roku. W szczególności można do nich zaliczyć:
- licencje, koncesje, autorskie prawa majątkowe, itd.
- patenty, znaki towarowe, prawa do wynalazków, itd.
- know how
- wartość firmy (goodwill)
- koszty zakończonych prac rozwojowych
Wartości materialne i prawne w bilansie – spółki WIG20, mWIG40, sWIG80
Z danych za rok 2017 wynika, że wśród spółek należących do indeksu WIG udział wartości niematerialnych i prawnych w aktywach wynosi przeciętnie ok 3%. Widać zatem, że w bilansie przeciętnej spółki jest to udział śladowy. W zdecydowanej większości spółek udział WNiP w aktywach zamyka się udziałem 5-10%. Można znaleźć jednak ok. 100 spółek gdzie ten udział jest większy, nawet powyżej 20%. Szczególnie w ich przypadku warto przyjrzeć się strukturze wartości niematerialnych i prawnych.
Branże
Udział wartości niematerialnych i prawnych w bilansie w przypadku większości branż jest niewielki. W przypadku kilku są one jednak dużą pozycją w aktywach. Telekomunikacja, IT, ochrona zdrowia – tam przeciętnie stanowią one ponad 10% aktywów.
Wysoki udział WNiP w bilansie
Bazując na danych za 2017, ponad 70 spółek charakteryzowało się udziałem WNiP ponad 20%. Spółkami o rekordowych udziałach są:
- ponad 80% – SMS Kredyt
- ponad 70% – Morizon, Asseco BS, Private Equity Managers, Wirtualna Polska, Miraculum
- ponad 60% – Cyfrowy Polsat, Medicalgorythmics, Vivid Games, Asseco Poland, Novaturas, R22,
- ponad 50% – Asseco SEU, Oncoarendi, Comp
Wartość firmy
Szczególnym rodzajem wartości niematerialnych i prawnych jest wartość firmy (goodwill). Będzie się ona pojawiać wśród spółek, które w przyszłości dokonywały przejęć innych podmiotów. Powstaje ona jak nadwyżka zapłaconej ceny za przedsiębiorstwo nad wartością księgową posiadanego przez nie majątku. Warto szczegółowo przyglądać się tej pozycji, gdyż w przypadku pojawienia się problemów z wartością nabytych aktywów, mogą pojawić się odpisy (straty obciążające wynik firmy).
Udział wartości firmy w WNiP bywa bardzo różny. W przypadku jednej trzeciej spółek pozycji wartość firmy w bilansie nie znajdziemy w ogóle. Ale zdarza się z kolei, że jest to ponad 90% aktywów. Przeciętnie wartość firmy stanowi 1/4 wartości niematerialnych i prawnych.
