Inwestując w ETF-y przez rachunek “zwykły“, czyli standardowo opodatkowany, od zysków należy płacić podatki. Poziom skomplikowania rozliczenia zależy od instytucji oraz wykorzystywanych instrumentów i usług. Wybierając polskiego brokera rozliczenie może być bardzo proste — proces odbywa się w dużym stopniu automatycznie, bez udziału inwestora. W tym materiale dowiecie się, kiedy trzeba się rozliczać, jakie dokumenty trzeba złożyć i jak się rozliczyć przez portal podatkowy podatki.gov.pl.
Obowiązek rozliczenia?
Inwestując w ETF-y przez rachunek “zwykły“, czyli standardowo opodatkowany, trzeba się liczyć z obowiązkiem rozliczania podatków. Ale na podatkowy ból głowy jest prosta recepta. Aby uniknąć tego przykrego obowiązku, warto korzystać z rachunków emerytalnych.
Obowiązek rozliczenia pojawia się po każdym roku, w którym doszło do zdarzenia podatkowego (np. dokonaliśmy sprzedaży, otrzymaliśmy dywidendę). Co może dziwić, nie ma znaczenia czy ponieśliśmy zysk czy stratę.
Deklaracje podatkowe składa się do końca kwietnia (jeżeli ta data wypada w dniu wolnym od pracy, to termin wydłuża się do kolejnego dnia roboczego). Przykładowo: jeżeli w 2023 roku dokonaliśmy sprzedaży, to w 2024 roku trzeba będzie się rozliczyć, składając deklaracje podatkowe najpóźniej 30 kwietnia.
Jeżeli w danym roku klient polskiego domu maklerskiego zawarł jakąkolwiek transakcję sprzedaży, na początku następnego roku otrzyma formularz PIT-8C, który będzie bardzo pomocny w rozliczeniu. O szczegółach za chwilę. 😉
Po roku, w którym inwestor zawierał tylko transakcje kupna, a do sprzedaży nie dochodziło (i nie było innych zdarzeń podatkowych, np. dywidend), obowiązek podatkowy nie powstanie. A zatem, robiąc tylko dopłaty do portfela, na przykład inwestując w ETF multi-asset (typu akumulującego), można nie zaprzątać sobie głowy podatkami aż do chwili, gdy zechcemy skorzystać ze zgromadzonego kapitału.
⚠️ UWAGA! Aby dowiedzieć się więcej rozliczeniu podatkowym, warto sięgnąć po wpis “ETF – jak rozliczać podatki?“
Korzystając z polskich brokerów rozliczeniu najczęściej podlegać będą:
- dochody ze sprzedaży — objęte tzw. “podatkiem giełdowym“,
- dywidendy z ETF-ów zagranicznych — objęte tzw. “podatkiem Belki“.
Obowiązek rozliczania dywidend obejmuje również zagraniczne ETF-y notowane na GPW, np. Lyxor S&P 500 UCITS ETF – Dist. Z tego obowiązku wyłączone byłyby jedynie ETF-y tworzone według prawa polskiego (np. od Beta Securities), jednak nie ma wśród nich aktualnie funduszy wypłacających dywidendy. Dlaczego? Otóż zryczałtowany podatek od dywidend byłby automatycznie pobrany przez brokera — analogicznie do podatku pobieranego od dywidend z polskich spółek giełdowych.
Warto też wiedzieć, że jeśli chcemy uniknąć rozliczania dywidend, warto korzystać z ETF-ów akumulujących. Dzięki temu całkowicie odpada połowa “podatkowego bólu głowy”.
Aby rozliczyć podatek “giełdowy” (od dochodów ze sprzedaży) i podatek “Belki” (od dywidend z zagranicznych ETF-ów) należy złożyć formularz PIT-38. Oba typy podatków w PIT-38 rozlicza się osobno:
- podatek “giełdowy” — sekcja C (wpisuje się przychody i koszty ich uzyskania),
- podatek “Belki” — sekcja G (wykazuje się podatek należny oraz podatek już zapłacony zagranicą).
⚠️ UWAGA! Aby dowiedzieć się więcej o podatku “giełdowym” i podatku “Belki”, warto sięgnąć po wpis “ETF – jak rozliczać podatki?“
Rozliczenie podatkowe może wydawać się trudne, jednak w przypadku klientów polskich domów maklerskich może ono być niezwykle proste. Otrzymują oni formularz PIT-8C, dzięki któremu rozliczenie wykona się niemalże automatycznie, bez konieczności wykonywania samodzielnych obliczeń przez podatnika (inwestora).
PIT-8C
Po każdym roku, w którym doszło do sprzedaży ETF, klient polskiego brokera otrzyma formularz PIT-8C, stanowiący podsumowanie inwestycji za ten rok. Domy maklerskie wysyłają je przeważnie do końca lutego, co oznacza że na rozliczenie podatkowe klient będzie mieć przynajmniej dwa miesiące (biorąc pod uwagę, że termin składania deklaracji upływa z końcem kwietnia).
Ale PIT-8C otrzymuje nie tylko klient. Dom maklerski wysyła go także do urzędu skarbowego, co jest dobrą wiadomością, bo na jego podstawie na portalu podatki.gov.pl na podatnika (inwestora) będzie czekał wstępnie przygotowany przez fiskusa formularz PIT-38. Aby dokonać rozliczenia, wystarczy “jednym kliknięciem” zaakceptować i wysłać przygotowany dokument.
⚠️ UWAGA! PIT-8C zawiera jedynie rozliczenie podatku “giełdowego” (od dochodów ze sprzedaży). Jednak nie uwzględnia on rozliczenia podatku “Belki” od dywidend z zagranicznych ETF-ów (również tych, które są notowane na GPW w Warszawie). Osoby korzystające z ETF-ów typu dystrybuującego powinny dywidendy dodatkowo uwzględnić w PIT-38 we własnym zakresie.
PIT-8C wystawiają głównie polskie domy maklerskie, ale nie tylko. Obowiązek ich sporządzenia mają także zagraniczni brokerzy, prowadzący w Polsce działalność w formie oddziału, jak choćby słowacki robo-doradca Finax.
Rozliczenie przez podatki.gov.pl
Deklaracje podatkowe bardzo wygodnie składa się przez rządowy portal podatki.gov.pl. Można się zalogować np. przez profil zaufany. Po zalogowaniu wyświetli się strona główna portalu podatkowego (e-Urząd Skarbowy). Aby przejść do składania deklaracji należy kliknąć “Twój e-PIT” (menu z lewej strony).
Jeżeli korzystacie z polskiego brokera, lecz nie otrzymaliście PIT-8C od żadnego podmiotu, na liście formularzy z prawej strony należy wyszukać “PIT-38” i kliknąć przycisk “Złóż PIT-38“. Z taką sytuacją jednak raczej się nie zetkniecie (no chyba, że wystąpił błąd lub PIT-8C nie został jeszcze wysłany).
Jeżeli otrzymaliście PIT-8C, w sekcji dotyczącej PIT-38 powinien czekać na Was wstępnie wypełniony PIT-38. Będą o tym świadczyć:
- komunikat o liczbie dokumentów (w przykładzie poniżej: “Przygotowaliśmy Twoje zeznanie podatkowe w oparciu o 1 dokumentów“),
- pole “Dochód” jest wypełnione (w przykładzie poniżej: 8 218,03 zł),
- pole “Twój podatek” jest wypełnione (w przykładzie poniżej: 1 561 zł).
Jeżeli korzystaliście z więcej niż jednego domu maklerskiego, kwota dochodu i podatku będą obliczone w oparciu o formularze PIT-8C otrzymane ze wszystkich instytucji (wartości będą zsumowane). Przed wysyłką warto skontrolować, czy liczby pokrywają się z otrzymanym(i) przez nas PIT-8C. Aby podejrzeć treść deklaracji należy kliknąć przycisk “Podgląd“.
W podglądzie wyświetli się pełna treść deklaracji PIT-38. Deklaracje od wielu lat, nawet przez Internet, wyglądają tak samo — czyli mało apetycznie. 🙂 W sekcji C wyświetlą się kwoty przychodów i kosztów oraz obliczony na ich podstawie dochód, a w sekcji D widoczny będzie “podatek należny“.
Jeżeli liczby się zgadzają, należy powrócić do strony “Twój e-PIT-38“, klikając “Powrót” (u góry strony).
Jeżeli nie macie nic więcej do rozliczenia, można wysłać deklarację klikając przycisk “Akceptuj i wyślij“. I odetchnąć z ulgą: ufff, udało się! 💪
Natomiast, jeżeli macie do rozliczenia dodatkowo:
- dywidendy z zagranicznych ETF-ów,
- transakcje u brokerów, którzy nie wystawiają PIT-8C (przeważnie zagraniczni),
- straty z lat ubiegłych
… to przed wysyłką deklaracji trzeba je uwzględnić, edytując Dochód. Należy kliknąć link “Edytuj” z prawej strony. Jak dodać te dodatkowe rozliczenia dowiecie się w kolejnych akapitach.
Po uwzględnieniu ewentualnych przychodów z dywidend, dochodów z rachunków prowadzonych przez inne instytucje (które nie wystawiły PIT-8C) lub strat z lat z ubiegłych, należy powrócić do sekcji “Twój e-PIT-38” klikając “Powrót“. Aby wysłać deklarację, należy kliknąć przycisk “Akceptuj i wyślij“. Jeżeli okazało się, że macie do zapłacenia podatek, należy go wpłacić na Wasz indywidualny “mikrorachunek podatkowy“.
Jeżeli deklarację mamy wypełnioną a podatek zapłacony, otwieramy szampana 🍾 i świętujemy wypełnienie prawdopodobnie najmniej przyjemnego obowiązku z życia inwestora. 😉
Jak uwzględnić dywidendy zagraniczne?
Jeżeli korzystaliście z zagranicznych ETF-ów wypłacających dywidendy, “przyjemność” zabawy z deklaracji zostanie przedłużona. Aby uwzględnić rozliczenie dywidend w sekcji “Twój e-PIT-38” należy edytować “Dochód”, klikając link “Edytuj“.
Nazwy podatków widocznych z prawej strony są bardzo nieintuicyjne. Nie znajdziecie wśród nich obiegowych sformułowań, jak “podatek od zagranicznych dywidend” czy “podatek Belki”. Wśród wyświetlonych pozycji należy wyszukać “Zryczałtowany podatek od przychodów (dochodów), w tym uzyskanych poza granicami Polski” oraz kliknąć przycisk “Dodaj“.
Wyświetlą się 3 pola, które wypełnia się następująco:
- “Zryczałtowany podatek dochodowy (zł)” — pozostawiamy puste,
- “Zryczałtowane podatek (zł)” — wpisujemy kwotę podatku należnego w przeliczeniu na PLN (w przykładzie poniżej – 190 zł),
- “Podatek zapłacony zagranicą (zł)” — wpisujemy kwotę podatku już zapłaconego zagranicą w przeliczeniu na PLN (w przykładzie poniżej 150 zł).
Skąd wziąć wartości podatku należnego oraz podatku już zapłaconego za granicą? Niestety, polskie domy maklerskie nie mają obowiązku dostarczania takich danych i co do zasady tego nie robią. Chociaż zdarzają się wyjątki. Przykładem brokera, który je zapewnia, jest XTB. W pozostałych przypadkach pozostaje skorzystać z narzędzi podatkowych lub wykonać obliczenia samodzielne. Jest to jednak temat do omówienia na osobną okazję.
Jak uwzględnić innych brokerów?
Jeżeli oprócz polskiego brokera korzystaliście z brokera, który nie zapewnia PIT-8C (najczęściej zagranicznego), “podatkowe tango” 🕺 potrwa dużej. Aby uwzględnić rozliczenie transakcji u innych brokerów (którzy nie dostarczyli PIT-8C), w sekcji “Twój e-PIT-38” należy edytować “Dochód”, klikając link “Edytuj“.
Wśród wyświetlonych nazw podatków próżno szukać nieformalnych określeń, jak “podatek giełdowy” czy “podatek ze sprzedaży papierów”. Na portalu podatkowym królują określenia formalne, co dla “nieprawników” może stanowić trudność. Wśród widocznych z prawej strony pozycji należy wyszukać “Inne przychody, w tym uzyskane za granicą oraz odpłatne zbycie walut wirtualnych art. 30B ust. 1A ustawy” oraz kliknąć przycisk “Dodaj“.
Wyświetli się 5 pól, lecz interesują nas jedynie pierwsze dwa (trzy pozostałe dotyczą walut wirtualnych) i wypełniamy je następująco:
- “Przychód (zł)” — podajemy sumę przychodów ze wszystkich dodatkowych instytucji w przeliczeniu na PLN (w przykładzie poniżej — 10 000 zł),
- “Koszty uzyskania przychodów (zł)” — podajemy sumę kosztów ze wszystkich dodatkowych instytucji w przeliczeniu na PLN (w przykładzie poniżej — 5 000 zł).
Skąd wziąć dane przychodów i kosztów? Niestety, zagraniczne domy maklerskie rzadko je dostarczają, chociaż zdarzają się wyjątki. Przykładem instytucji, które zapewniają gotowe dane do rozliczenia są Saxo Bank i Portu. W pozostałych przypadkach pozostaje korzystać z narzędzi podatkowych lub wykonać obliczenia samodzielnie. Jest to jednak temat na osobny wpis.
Jak uwzględnić straty z lat ubiegłych?
Nic tak nie poprawia humoru jak możliwość odliczenia straty. 🙂 Aby uwzględnić straty z lat ubiegłych w sekcji “Twój e-PIT-38” należy edytować “Dochód”, klikając link “Edytuj“.
Wśród wyświetlonych z prawej strony pozycji należy wyszukać “Straty z lat ubiegłych” oraz kliknąć przycisk “Dodaj“.
Wyświetli się pole, w którym należy wpisać wysokość straty. Rozliczanie strat z lat ubiegłych to nieco złożony temat i też zasługuje na omówienie przy osobnej okazji.
Rozliczenie z pominięciem PIT-8C?
Domy maklerskie mają obowiązek wystawienia PIT-8C, natomiast nie jest on dla podatnika wiążący. Jeżeli inwestor ma zastrzeżenia do otrzymanego formularza, ma prawo go odrzucić i wypełnić PIT-38 w oparciu o własne obliczenia.
Brokerzy działają w granicach prawa, ale mogą je różnie interpretować. Rozbieżności mogą dotyczyć na przykład sposobu przeliczania wartości transakcji na złote lub zakresu wydatków zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów.
Jednak na odrzucenie PIT-8C lepiej nie decydować się pochopnie. W razie wypełnienia PIT-38 “po swojemu”, z dużym prawdopodobieństwem, inwestora czeka postępowanie wyjaśniające wszczęte przed urząd skarbowy. Praktyka pokazuje, że fiskus wychodzi z założenia, że dane w PIT-8C są prawidłowe, co oznacza że inwestora czeka przekonanie fiskusa, że to inwestor ma rację, a broker jest w błędzie. Może się to okazać trudnym zadaniem, więc, nie mając dobrego powodu, lepiej sobie tego oszczędzić.
Wielu inwestorów próbuje obniżać “podatek giełdowy”, samodzielnie dodając koszty szkoleń giełdowych, prenumeraty mediów giełdowych czy pakietów notowań. Praktyka pokazuje, że urzędy skarbowe podchodzą do tego bardzo konserwatywnie i nie uznają takich kosztów za “bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodu”.
Podsumowanie
Inwestując w ETF-y przez rachunek “zwykły” u polskiego brokera rozliczenie podatkowe będzie bardzo proste. Domy maklerskie zapewniają formularz PIT-8C będący podsumowaniem wyników inwestycji. Na jego podstawie na portalu podatki.gov.pl będzie na nas czekać wstępnie wypełniony PIT-38. Jego akceptacja i wysyłka odbywa się jednym kliknięciem. Jeżeli mamy do rozliczenia dywidendy z zagranicznych ETF-ów, transakcje u innych brokerów (którzy nie wystawili nam PIT-8C) lub straty z lat ubiegłych, rozliczenie będzie wymagać więcej klikania, aby uwzględnić te dodatkowe elementy.
