Jak wybrać rachunek maklerski – 21 szczegółów

Nie ma jednego najlepszego domu maklerskiego – wszystko zależy od obrotów na rachunku, twoich potrzeb oraz zakresu usług, z których chcesz korzystać. Początkujący inwestorzy często szukają bezpłatnego rachunku maklerskiego. Niestety mam złą wiadomość – takie nie istnieją. Opłaty bywają po prostu różnie rozłożone.  Nawet dla osób, które nie mają żadnych potrzeb, wybór rachunku będzie zależał od wielkości ich kapitału oraz częstotliwości transakcji. Inna sprawa, że mało kto nie ma żadnych potrzeb. Na początku inwestor po prostu jeszcze nie wie, czego potrzebuje. W dłuższym terminie pomijanie funkcjonalności i usług dodatkowych mogą okazać się nieopłacalne. Oczywiście nie będziesz potrzebował wszystkich dodatków, które są dostępne. Jednak wybierając rachunek warto uwzględnić zarówno koszty, funkcjonalności oraz usługi dodatkowe, które mogą nam się przydać.

Domy maklerskie w Polsce

W Polsce funkcjonuje obecnie 55 domów i biur maklerskich. Jednak zakresy ich działalności są bardzo zróżnicowane. Licencję na prowadzenie rachunków papierów wartościowych posiada 35 z nich. Wiele jednak specjalizuje się w innych usługach niż prowadzenie rachunków maklerskich. W praktyce liczba podmiotów, które przeciętny inwestor indywidualny może wziąć pod uwagę, wynosi kilkanaście.

Czy warto mieć więcej niż jeden rachunek maklerski?

Nikt nie powiedział, że trzeba mieć tylko jeden rachunek. Jednak mi wydaje się to najwygodniejsze.

Możesz rozważyć posiadanie kilku, jeśli jesteś aktywnym inwestorem na rynku pierwotnym. Oferty na rynku pierwotnym (IPO) nie zawsze są dostępne we wszystkich biurach, szczególnie w odniesieniu do mniejszych spółek.

Jeśli dysponujesz większymi środkami, możesz ewentualnie rozważyć posiadanie kilku rachunków ze względów bezpieczeństwa. Aktywa klientów domów i biur maklerskich objęte są systemem rekompensat. Gwarancje obejmują środki do maksymalnie ok. 22 tys EURO (Ustawa o obrocie, art. 139). Nie chcąc mnożyć rachunków, warto po prostu zwracać uwagę na kondycję finansową domu maklerskiego, kto nim zarządza, jaką ma historię, czy jest on powiązany z dużym podmiotem finansowym. Ciężko mi wyobrazić sobie bankructwo domu maklerskiego, za którym stoi dobrze funkcjonujący bank.

KOSZTY

1. Opłaty związane z rachunkiem maklerskim

Do najważniejszych kategorii opłat i prowizji należą:

• Opłata za prowadzanie rachunku
• Prowizje transakcyjne
• Opłata za notowania giełdowe
• Opłata za przechowywanie papierów wartościowych

Ponadto, w zależności od sytuacji, mogą się pojawić też inne opłaty, które szczegółowo zawsze określa Tabela Opłat i Prowizji.

Każdy inwestor chciałby mieć “bezpłatny” rachunek maklerski. Niestety, takie nie istnieją 🙂 Jeśli Twój dom maklerski nie pobiera opłaty za prowadzenie rachunku, to na pewno ma wyższe prowizje transakcyjne lub inne opłaty. Według mnie ofertę rachunków można podzielić na 2 grupy:

1. brak opłaty za prowadzenie rachunku oraz względnie wysoka prowizja transakcyjna (np. 0,39%)
2. stała opłata za prowadzenie rachunku (ok 50-100zł) oraz względnie niska prowizja transakcyjna (np. 0,19%).

Który wariant korzystniejszy? Zależy od Twoich obrotów na rachunku. Przy małych obrotach bardziej opłaca się wariant pierwszy, a przy dużych drugi. Z kolei wysokość obrotów zależy głównie od:

• wielkości kapitału
• częstotliwości transakcji (która wynika z Twojej strategii inwestycyjnej).

Jeśli masz mały kapitał i/lub rzadko dokonujesz transakcji (strategia długoterminowa), bardziej opłaca się wariant z wyższą prowizją transakcyjną i brakiem opłaty za prowadzenie rachunku. Jeśli jesteś dość aktywnym inwestorem powinien ci się opłacać rachunek ze opłatą za prowadzenie i niską stawką prowizji.

Czasem zdarzają się firmy, które oferują zarówno brak opłaty za prowadzenie rachunku jak i niską stawkę prowizji. Takim przykładem jakiś czas temu był DM Amerbrokers. Jak wiemy, firma została zamknięta. Niestety, nie ma “darmowych obiadów”- jeśli firma oferuje niższe koszty, niż konkurencja, to raczej oferuje uboższy produkt, a być może “walczy o życie”. Kalkulując opłacalność skorzystania z takiej “okazji”, warto pamiętać o opłatach za przeniesienie papierów wartościowych (przeważnie 0,5%). Czasami można tej opłaty uniknąć – niektóre firmy oferują pokrycie poniesionej w poprzednim biurze opłaty w formie zniżki na prowizje od przyszłych transakcji.

2. Oferty specjalne

Firmy bardzo często mają specjalne oferty dla studentów, które przeważnie obejmują brak opłaty za prowadzenie rachunku oraz obniżenie opłat transakcyjnych.

Do skorzystania z korzystniejszych warunków uprawnia też przynależność do niektórych organizacji, np. Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych (SII). Członkostwo w SII wiąże się z koniecznością opłacania składki rocznej (120zł), więc jest to dobry pomysł raczej dla osób, które są aktywnymi inwestorami (aby ten koszt mógł się zwrócić).

Z firmą inwestycyjną, jak z każdą inną, można próbować negocjować. Karta przetargowa jest w zasadzie jedna – wielkość obrotów. Jeśli Twoje obroty są spore i zostawiasz dużo prowizji, będzie to argument w rozmowie. Niektóre firmy mają tak skonstruowaną TOiP, że stawka twojej prowizji automatycznie spada wraz ze wzrostem obrotów.

FUNKCJONALNOŚĆ I WYGODA

3. Systemy maklerskie

Wśród firm inwestycyjnych dominują 3 systemy maklerskie (do komunikacji z Giełdą): Promak Plus (Asseco Poland), Sidoma i Maestro (Sygnity). Mają one też różną niezawodność, chociaż na pewno nie ma systemów bezawaryjnych. Jeśli chciałbyś zmienić firmę inwestycyjną ze względu na niezawodność, warto wiedzieć które systemy mają poszczególne domy maklerskie:

• PROMAK PLUS – BM Alior Bank, DB Securities, DI Xelion, DM BDM, Erste Securities, DM mBank, DM Banku Handlowego, DM PKO BP, Millennium DM
• SIDOMA – BM BGŻ BNP Paribas, DM BPS, Noble Securities, Pekao Investment Banking, Haitong Bank Polska
• MAESTRO – DM BOŚ, DM BZWBK, CDM Pekao, DM Pekao

4. Aplikacje do notowań i analizy wykresów

Do najpopularniejszych aplikacji do notowań i analizy wykresów należą Notowania Online 3 (Comarch) oraz Notowania 4 (Statica), które trochę różnią się funkcjonalnością, ale obie wymagają instalacji na komputerze. Poniżej lista firm, gdzie możemy je spotkać:

• Notowania 4 (Statica) – DM BOŚ, ING Securities, DM BPS, DM mBank, Millennium DM, mBank, CDM Pekao, BM Alior Bank, DM PKOBP, DB Securities
• NOL3 (Comarch) – DM BZWBK, DM Alior, DM BOŚ, Raiffeisen Brokers
• AMIBROKER – DM mBANK, DM BOS, DM BZWBK

Wykresy można również analizować za pośrednictwem aplikacji web’owej ISPAG (wymagana wtyczka Java), która jest dostępna w serwisach: DM BOŚ, DM BDM, CDM Pekao, DM mBank, ING Securities, Raiffeisen Brokers, Dm PKOBP, DM Pekao

5. Oprocentowanie wolnych środków

Często się zdarza, że w danym momencie inwestujesz tylko część kapitału. Aby gotówki nie zżerała inflacja, warto umieścić je na jakimś depozycie. Najwygodniejsza opcja to oprocentowanie rachunku brokerskiego. Jest ona jednak bardzo rzadko dostępna i oferowana przeważnie najaktywniejszym klientom.

Dużą zaletę mają domy maklerskie, które są częścią banku. Niewykorzystane środki można błyskawicznie przenieść do banku i założyć lokatę, bądź umieścić je na koncie oszczędnościowym. Równie szybko pieniądze mogą wrócić, gdy są potrzebne na rachunku maklerskim.

Oprócz lokat i kont oszczędnościowych, przydatne mogą się też okazać fundusze rynku pieniężnego. Dużą wygodą jest, gdy nasz dom maklerski (bank) oferuje również fundusze inwestycyjne.

6. Limity i ograniczenia transakcyjne

Gdy inwestujesz w kontrakty terminowe, domy maklerskie pobierają depozyt zabezpieczający. W różnych firmach ma on różną wysokość. Depozyt właściwy, wymagany przez KDPW, jest stały. Jednak depozyt faktycznie pobierany przez dom maklerski (depozyt wstępny) jest powiększony o wartość, którą określa on sam. Domy maklerskie różnie też podchodzą do tego, czy przedmiotem depozytu może być jedynie gotówka, czy również instrumenty finansowe (np. akcje czy obligacje).

Ponadto domy maklerskie stosują ograniczenia ilościowe w liczbie otwartych pozycji, nawet jeśli depozyt zabezpieczający jest zapewniony. W stosunku do innych instrumentów, np. akcji ograniczenia ilościowe również są stosowane. Między ograniczeniami różnych domów maklerskich mogą występować pewne różnice.

7. Rachunek internetowy

Internet to obecnie podstawowy kanał składania zleceń. Zdarza się, że starsze domy maklerskie działają na starszych systemach, które są mniej funkcjonalne. Powód jest prosty – inwestycje w nowe systemy są kosztowne. W nowszych systemach oprócz handlu na rynku wtórnym, możesz dokonywać transakcji na rynku pierwotnym, odpowiadać na wezwania, czy choćby sprawdzić swój PIT, jeśli listonosz się spóźnia. Nowoczesne aplikacje bywają wyposażone w skaner fundamentalny spółek. Często możesz też samodzielnie otwierać nowe rachunki maklerskie.

W zależności od firmy, dostępna historia transakcji miewa różną długość (rok-kilka lat). Różny bywa też zakres dokumentów, które można zamawiać przez internet.

8. Aplikacja mobilna

Technologia się rozwija i aplikacja mobilna odgrywa coraz większą rolę. Domy maklerskie, które nie oferują jeszcze maklerskiej aplikacji mobilnej, można policzyć na palcach jednej ręki. Jeśli żyjesz w ciągłym ruchu, pewnie nie wyobrażasz sobie obsługi rachunku bez niej.

9. Zlecenia specjalne

Niektóre domy maklerskie oferują większą liczbę typów zleceń – takich, które znane są z platform Forex. Należą do nich m.in.:

• Stop kroczący (Trailing Stop)
• Jedno uruchamia drugie (One Triggers Other)
• Jedno anuluje drugie (One Cancels Other)

Jak to możliwe, skoro sama GPW nie oferuje tego typu zleceń? Są to po prostu zlecenia Do Dyspozycji Maklera (DDM), odpowiednio zdefiniowane w systemie domu maklerskiego. Różnica między nimi a standardowymi zleceniami giełdowymi jest taka, że te pierwsze po złożeniu trafiają od razu do systemu giełdowego, a te drugie pozostają w systemie brokera. Zatem nie spełnią one swojej funkcji, jeśli przykładowo broker będzie miał awarię systemu i nie będzie się mógł połączyć z systemem giełdy. Zatem nie są one “gwarantowane”, jak np. standardowe zlecenia z limitem aktywacji.

10. Narzędzia do wykorzystania w algotradingu

Niektóre domy maklerskie oferują specjalne narzędzia do wykorzystania w handlu automatycznym. Jednak jest to funkcjonalność, którym interesuje się jedynie wąska grupa inwestorów.

11. Oddziały i infolinia

Obsługa rachunku przez internet to podstawa. Czasem jednak bywamy w miejscach, gdzie internetu nie ma. Są też sytuacje, kiedy chcemy szybko coś wyjaśnić, o coś zapytać, czy przypadki awarii systemu internetowego. Wtedy obsługa przez telefon okazuje się na prawdę ważna. W różnych domach maklerskich infolinie funkcjonują w różnych zakresach czasowych (tylko dni powszednie, 7 dni w tygodniu, 9-17:00 lub 24h). Mają one też różną przepustowość i funkcjonalność.

W sprawach nadzwyczajnych może się też przydać odpowiednio gęsta sieć oddziałów bankowych, które przeważnie pełnią funkcję Punktów Obsługi Klienta domu maklerskiego.

Na portalach ekonomicznych regularnie ukazują się rankingi domów maklerskich, które oceniają między innymi poziom obsługi telefonicznej i oddziałowej, co może być przydatne.

12. Odroczony termin płatności

Tego typu usługę oferuje sporo firm. Może się ona przydać, jeśli trzymamy pieniądze na depozycie w innym banku, a pilnie potrzebujemy gotówki, bo chcemy natychmiast zainwestować. Jest to jednak przeważnie usługa płatna.

13. Brokerska linia kredytowa

Jeśli nie masz sprawdzonej, zarabiającej strategii inwestycyjnej, zapomnij o tym produkcie! To opcja skierowana do najbardziej doświadczonych inwestorów, którzy są pewni tego, co robią. Inna sprawa, że w wielu firmach jest ona zwyczajnie niedostępna. Wśród tych, które ją oferują, mogą występować różnice w liście instrumentów finansowych (głównie akcji), które mogą być przedmiotem zabezpieczenia. Czasami będą to jedynie największe spółki, a czasem również nieco mniej płynne.

USŁUGI DODATKOWE

14. Serwis informacyjny, analityczny i edukacyjny

Domy maklerskie w cenie swoich usług podstawowych zapewniają materiałów informacyjnych, analitycznych i edukacyjnych. Ich zakres bywa bardzo różny. Mogą to być różnego rodzaje raporty dziennie/tygodniowe/miesięczne, analizy techniczne i fundamentalne, wiadomości gospodarcze, komunikaty ze spółek, przeglądy prasy. Niektóre domy maklerskie zapewniają dostęp do prasy branżowej, np. gazety Parkiet. Coraz większy nacisk kładziony jest na materiały edukacyjne, zwiększa się liczba szkoleń i webinar’ów, podczas których eksperci przekazuję swoją wiedzę klientom firmy.

15. Fundusze inwestycyjne

Fundusze pieniężne mogą być alternatywą dla lokaty, a niektóre fundusze akcyjne mogą być uzupełnieniem portfela. Dostępność funduszy inwestycyjnych to już właściwie standard. Funkcjonalność przeważnie jest zbliżona, ale w niektórych bankach zdarza się, że nie ma możliwości dokonywania transferów i umorzeń j.u. poprzez rachunek internetowy (jedynie nabycia). Różny jest też poziom opłat oraz liczba dostępnych funduszy. Fundusze zagraniczne dostępne są jedynie w niektórych bankach. Poniżej liczba TFI, które są dostępne w poszczególnych bankach:

• BOŚ – 23 krajowe
• Alior – 19 krajowych oraz 4 zagraniczne
• mBank – 19 krajowych
• DB Securities – 15 krajowych oraz 3 zagraniczne
• PKO BP – 15 krajowych oraz 3 zagraniczne
• CDM Pekao – 13 krajowych, 2 zagraniczne
• DM BZWBK – 13 krajowych, 1 zagraniczne
• ING Securities – 8 krajowych
• BPS – 7 krajowych
• BDM – 4 krajowe

16. Indywidualny makler

Mamy XXI wiek – czy makler jest mi potrzebny? Faktem jest, że większość zleceń składanych jest obecnie przez internet. Rola maklera mocno ewoluuje i obecnie w większym stopniu pełni rolę doradczą – świadczy usługę doradztwa inwestycyjnego, dostarcza pomysły inwestycyjne oraz informacje/analizy związane z portfelem inwestora. Makler przydaje się, gdy masz do zrealizowania większe zlecenia i, chcąc zaoszczędzić swój czas, zostawiasz maklerowi zlecenie DDM. Będzie też potrzebny w przypadku transakcji pakietowych. Gdy nie masz dostępu do internetu lub po prostu wymaga tego sytuacja, może też przyjąć od Ciebie zlecenie przez telefon, jak za dawnych czasów 🙂

17. Rachunek IKE/IKZE

Ustawa limituje kwoty, które można zainwestować w takiej formie, ale warto pamiętać, że można mieć jednocześnie IKE i IKZE! Mogą one występować w różnej formie. Do najpopularniejszych należą:

Obligacje skarbowe

• IKE: DM PKOBP

Fundusze inwestycyjne

• IKE, IKZE: Alior Bank (Union Investment TFI), Bank Pekao (Pioneer TFI)
• IKE: BZWBK (Arka TFI), CDM Pekao (Pioneer TFI), mBank (Skarbiec TFI), Bank Millennium (Millennium TFI), Bank Handlowy (Esaliens TFI)

Rachunek maklerski

• IKE, IKZE: DM BOŚ, DM BDM, DM mBank, DM BPS
• IKE: BZWBK, DM PKOBP
• IKZE: DM Millennium

Poza tym IKE/IKZE mogą też występować w formie rachunku oszczędnościowego (banki) oraz ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

18. Doradztwo inwestycyjne / zarządzanie aktywami

Usługi doradztwa inwestycyjnego dostępne są w coraz większej liczbie domów maklerskich. W ramach doradztwa przeważnie otrzymujesz co miesiąc portfela składający się z akcji i obligacji (lub funduszy), które są tobie rekomendowane, z uwzględnieniem Twojego profilu ryzyka. Może to być ciekawe źródło “pomysłów inwestycyjnych”. Zarządzanie aktywami jest podobne do doradztwa, z tą różnicą, że zmiany w portfelu dokonują się automatycznie. Poziom opłat bywa różny – zdarza się, że usługa doradztwa jest już w cenie rachunku maklerskiego. Doradztwo inwestycyjne oferują następujące domy maklerskie: BM Alior Bank, DM BOŚ, DM BZWBK, ING Securities, DB Securities, CDM Pekao, DM mBanku, DM Banku Handlowego, DM Raiffesien, DM PKOBP

19. Rynki zagraniczne

Możliwość inwestowania w zagraniczne akcje, obligacje, fundusze ETF i inne instrumenty pozwala na dodatkową dywersyfikację portfela. Dostęp do giełd zagranicznych staje się coraz bardziej powszechny. Trzeba oczywiście pamiętać o ryzyku kursowym oraz warto wiedzieć, że opłaty przeważnie są sporo wyższe, niż na rodzimej GPW. Dostęp do rynków zagranicznych oferują: DM BZWBK, DM PKOBP, Dm mBank, CDM Pekao, DB Securities, DM Millennium, DM Banku Handlowego, DM Pekao, DM BOŚ, ING.

20. Krótka sprzedaż

Krótka sprzedaż zakłada zarabianie na spadkach papierów wartościowych. Polega na pożyczaniu papierów (przeważnie akcji), w celu ich sprzedaży, oczekując spadku ich kursu, a następnie ich odkupywaniu i zwracaniu właścicielowi. Do tej pory właściwie nie była dostępna dla inwestorów indywidualnych ze względów regulacyjnych. Obecnie zaczyna pojawiać się ofercie domów maklerskich. Można z niej skorzystać w: DM BZWBK, CDM Pekao, DM Pekao.

21. Forex

Jakiś czas temu na rynku pojawił się “wysyp” platform Forex. W polskich domach maklerskich spotkać możemy platformy oparte o model:

ECN/STP: BM Alior Bank, DM BOŚ, DM mBank, Noble Securities, TMS

Market Maker: XTB, TMS, Efix, Noble Securities, TMS.

Rachunek Forex był również dostępny w ofercie DM PKOBP, ale w 2016 został wycofany.

W poszczególnych domach maklerskich występują różnice w dostępnych instrumentach, prowizjach, wymaganym depozycie czy walutach rachunku.