BLOG OKIEM MAKLERA WPISY

Zlecenia giełdowe – praktyczny przewodnik z przykładami

zlecenia-giełdowe

Zlecenia giełdowe muszą zawierać:

  • nazwę instrumentu finansowego (np. KGHM)
  • rodzaj oferty (Kupno/Sprzedaż)
  • ilość instrumentów finansowych
  • typ ceny
  • termin ważności

Opcjonalnie zlecenia giełdowe mogą zawierać dodatkowe warunki realizacji.

Pierwsze trzy elementy nie wymagają wyjaśnienia. Natomiast typy ceny, rodzaje ważności i dodatkowe warunki realizacji występują w kilku wariantach.

Termin ważności

  • Do dnia
  • Domyślny (DOM)
  • Do Czasu
  • Zamknięcie
  • Dzień
  • Fixing
  • Wykonaj i Anuluj (WIA)
  • Wykonaj lub Anuluj (WLA)

Dodatkowe warunki realizacji

  • Limit Aktywacji (LimAkt)
  • Wielkość Ujawniana (WUJ)
  • Minimalna Wielkość Wykonania (MWW lub WMin)

Inwestorzy przeważnie wybierają zlecenia giełdowe z limitem ceny. I słusznie. Warto jednak poznać dodatkowe opcje. Kilka z nich potrafi na prawdę ułatwić życie. Ja, oprócz zleceń z limitem ceny, często korzystam z „PKC”. Wśród terminów ważności warto pamiętać nie tylko o „Do dnia” i „Dzień” lecz również „Domyślnym” i „WIA”. Z dodatkowych warunków realizacji, „LimAkt” wykorzystuję bardzo często, a „WUJ” bywa przydatny. Wszystkie zasady można znaleźć w Regulaminie Giełdy i Szczegółowych Zasadach Obrotu Giełdowego. Przedstawię jedynie te, które uważam za szczególnie istotne. Poniżej przykład modułu zleceń dla rachunku internetowego.

zlecenia-giełdowe-jak-grac-na-gieldzie

Poszczególne parametry zleceń będą omówione na przykładzie systemu notowań ciągłych, z którym inwestorzy, jak sądzę, spotykają się najczęściej.

TYP CENY

zlecenia-giełdowe-jak-grac-na-gieldzie-cena

Limit ceny

  • Zlecenia giełdowe zapewniające kontrolę nad kursem transakcji, ale nie dające pewności całkowitej realizacji.
  • Limit ceny oznacza cenę maksymalną,w przypadku zleceń kupna oraz cenę minimalną, w przypadku zleceń sprzedaży.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-1Przykład 1. Składasz zlecenie kupna 1 500 szt. z limitem ceny 2,06 zł. Twoje zlecenie zrealizuje się w całości w 3 transakcjach: 534 szt. po 2,03 zł, 950 szt. po 2,04 oraz 16 szt. po 2,05 zł (łącznie 1 500 szt.).

Dla tych, którzy mają wątpliwości dlaczego realizacja przebiegła w taki sposób, spróbuję wyjaśnić. W arkuszu zleceń znajdują się zarówno oferty kupna i sprzedaży. Są one uszeregowane według ceny – wśród zleceń kupna najwyżej są zlecenia tych, którzy są skłonni kupić najdrożej a wśród zleceń sprzedaży najwyżej są zlecenia tych, którzy chcą sprzedać najtaniej. Tak samo, gdy kupujesz coś na Allegro, oferty sprzedaży zapewne sortujesz od najniższej ceny. Załóżmy, że chcesz kupić żarówki. “Najtańszy” sprzedawca oferuje 534 żarówki po 2,03 zł za sztukę, kolejny 950 szt. po 2,04 zł, następny 4 000 szt po 2,05 zł i tak dalej. Załóżmy, że potrzebujesz 1 500 żarówek i jesteś skłonny zapłacić maksymalnie 2,06 zł za sztukę. W pierwszej kolejności kupisz 534 szt. od tego, który ma najniższą cenę 2,03 zł, od następnego w kolejce kupisz 950 szt po 2,04 zł. Do 1 500 szt brakuje ci już tylko 16 szt. – tę ilość kupisz od trzeciego w kolejce po 2,05 zł. Mimo, że Twoja maksymalna cena wynosiła 2,06 zł, kupiłeś trochę taniej bo były akurat korzystniejsze dla Ciebie oferty.

Przykład 2. Składasz zlecenie kupna 600 szt. z limitem ceny 2,03 zł. Twoje zlecenie zrealizuje się częściowo: 534 szt. po 2,03 zł. Niezrealizowana część zlecenia 66 szt. znajdzie się na pierwszym miejscu wśród zleceń kupna i będzie oczekiwać aż napłynie odpowiednie zlecenie sprzedaży. Gdyby limit ceny Twojego zlecenia był przynajmniej o grosz wyższy, zlecenie zrealizowałoby się w całości.

Przykład 3. Składasz zlecenie kupna 1000 szt. z limitem ceny 2,02 zł. Twoje zlecenie nie zrealizuje się, ponieważ limit ceny jest zbyt niski. Całe zlecenie pojawi się na pierwszym miejscu wśród zleceń kupna i będzie oczekiwać aż napłynie odpowiednie zlecenie sprzedaży.

Po Każdej Cenie (PKC)

  • Zlecenia giełdowe dające pewność realizacji całego wolumenu zlecenia, ale nie zapewniające kontroli nad kursem.
  • W trakcie notowań ciągłych realizacja następuje po najlepszych możliwych cenach zleceń przeciwstawnych, oczekujących w arkuszu.

zlecenia-giełdowe-arkusz-2

Przykład 1. Składasz zlecenie sprzedaży 17 000 szt. PKC. Twoje zlecenie realizuje się w całości, w 3 transakcjach: 6 520 szt. po 2,01 zł, 10 000 szt. po 2,00 zł oraz 480 szt po 1,99 zł.

Przykład 2. Składasz zlecenie kupna 2 000 szt. PKC. Twoje zlecenie zrealizuje się w całości w 3 transakcjach: 534 szt. po 2,03 zł, 950 szt. po 2,04 zł, 516 szt. po 2,05  zł.

 Po Cenie Rynkowej (PCR)

  • Zlecenie dające pewność przynajmniej częściowej realizacji.
  • W trakcie notowań ciągłych realizowane jest po najlepszej możliwej cenie zlecenia przeciwstawnego, oczekującego w w arkuszu zleceń.
  • W przypadku częściowej realizacji, niezrealizowana część zlecenia ulega konwersji w zlecenie z limitem ceny, równym kursowi, po jakim została zawarta ostatnia transakcja.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-3

Przykład 1.  Składasz zlecenie kupna 400 szt PCR. Twoje zlecenie zrealizuje się w całości w 1 transakcji: 400 szt. po 2,03 zł.

Przykład 2. Składasz zlecenie sprzedaży 10 000 szt. PCR. Twoje zlecenie zrealizuje się częściowo w 1 transakcji: 6 520 szt. po 2,01 zł. Niezrealizowana część zlecenia (3 480 szt.) zamieni się w zlecenie z limitem ceny 2,01 zł i pojawi się na pierwszym miejscu wśród zleceń sprzedaży.

PEG

  • Zlecenie, które próbuje podążać za kursem rynkowym, ale nie daje pewności realizacji.
  • Zawiera zmienny limit ceny, który przyjmuje wartość równą limitowi ceny najlepszego zlecenia po tej samej stronie w arkuszu zleceń.
  • Można określić górny/dolny limit podążania za najlepszą ofertą.
  • Zlecenie przydatne w przypadku przeprowadzania skupu akcji własnych, w związku z ograniczeniami prawnymi .

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-4

Przykład 1. Składasz zlecenie sprzedaży 1000 szt PEG. W arkuszu zleceń, najlepsza oferta sprzedaży to 10,54 zł, z wolumenem 10 108 szt., na który składa się 7 zleceń. Twoje zlecenie przyjmie zatem limit ceny 10,54 zł, zajmując 8 miejsce w kolejce (7 ofert było już w arkuszu wcześniej). Jeśli limit ceny najlepszej oferty sprzedaży się zmieni np. na 10,53 zł, Twoje zlecenie automatycznie przyjmie limit ceny 10,53 zł. Zanim Twoje zlecenie się wykona, najpierw muszą się zrealizować zlecenia po tej samej cenie, znajdujące się przed Twoim.

TERMIN WAŻNOŚCI

zlecenia-giełdowe-jak-grac-na-gieldzie-czas

Dzień (D)

  • Zlecenia giełdowe ważne nie dłużej, niż do końca sesji giełdowej w dniu, w którym zostało złożone na giełdę.

Ważne do dnia (WDD)

  • Zlecenia giełdowe ważne nie dłużej niż do końca oznaczonego dnia, nie dłużej jednak, niż 365 dni od dnia złożenia.
  • Warto pamiętać, że z końcem roku kalendarzowego GPW dokonuje anulowania wszystkich zleceń.

Ważność domyślna (DOM lub WDA)

  • Zlecenia giełdowe ważne na czas nieoznaczony, nie dłużej niż 365 dni od dnia złożenia na giełdę.
  • Warto pamiętać, że z końcem roku kalendarzowego GPW dokonuje anulowania wszystkich zleceń.

Ważne do czasu (WDC)

  • Ważne nie dłużej, niż do godziny określonej w zleceniu (z dokładnością do 1 sekundy), w dniu jego złożenia na giełdę.

Ważne na fixing (WNF)

  • Zlecenia giełdowe ważne do zakończenia odpowiednio najbliższej fazy otwarcia, fazy zamknięcia lub okresu równoważenia, w dniu złożenia na giełdę.

Ważne na zamknięcie (WNZ)

  • Ważne do zakończenia fazy zamknięcia, w dniu, w którym zostało złożone na giełdę.

Wykonaj i Anuluj (WIA)

  • Bardzo pomocne, gdy podejrzewasz, że w arkuszu zleceń są zlecenia z warunkiem WUJ.
  • Ważne do momentu zawarcia na jego podstawie pierwszych transakcji, niezrealizowana część zlecenia traci ważność.
  • Jeśli w momencie przyjęcia do arkusza zleceń limit ceny nie pozwala na przynajmniej częściową, natychmiastową realizację zlecenia, traci ono ważność.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-5

Przykład 1. W arkuszu zleceń najlepsza oferta sprzedaży to 10, 54 zł. W tej cenie ujawniony wolumen to 10 108 szt. (7 zleceń). Załóżmy, że wśród nich są zlecenia z warunkiem „WUJ” i faktyczny wolumen wynosi 50 000 szt.

Ty składasz zlecenie kupna 100 000 szt. z limitem ceny 10,54 zł WIA. Zlecenie rozliczy się częściowo, w 7 transakcjach, w liczbie 50 000 szt. Pozostała połowa zlecenia natychmiast traci ważność i nie jest ujawniana. Gdyby zlecenie nie zawierało warunku WIA, niezrealizowana część zlecenia pozostała by w arkuszu. Ze względu na znaczny pozostały wolumen, inni inwestorzy mogliby zareagować zmieniając ceny na Twoją niekorzyść.

Wykonaj lub Anuluj (WLA)

  • Podobne do zlecenia Wykonaj i Anuluj.
  • Ważne do momentu zawarcia na jego podstawie pierwszych transakcji.
  • Jeśli w momencie przyjęcia do arkusza zleceń limit ceny nie pozwala na natychmiastową, całkowitą realizację zlecenia, traci ono ważność.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-6

Przykład 1. Składasz zlecenie kupna 40 000 szt. z limitem ceny 10,55 zł WLA. Zakładając, że nie ma zleceń z warunkiem „WUJ”, suma wolumenu najlepszych zleceń sprzedaży to 34 547 szt. (10 108+24 439). Jako, że jest to zbyt mała liczba, aby wykonać w całości Twoje zlecenie, żadna transakcja nie zostanie zawarta i straci ono ważność.

Przykład 2. Składasz zlecenie sprzedaży 6 000 szt. z limitem ceny 10,50 zł WLA. Twoje zlecenie zostanie zrealizowane w całości w 6 transakcjach: 5 935 szt. po 10,53 zł (5 transakcji) oraz 65 szt. po 10,52 zł (1 transakcja).

 DODATKOWE WARUNKI REALIZACJI

zlecenia-giełdowe-jak-grac-na-gieldzie-szachy

Limit Aktywacji (LimAkt)

  • Zlecenia giełdowe z limitem aktywacji stosuje się przeważnie w „grze na wybicie” oraz w zleceniach zabezpieczających (STOP LOSS).
  • Zlecenie z limitem aktywacji podlega aktywacji (ujawnieniu w arkuszu zleceń), jeżeli kurs ostatniej transakcji jest wyższy lub równy (w przypadku zleceń kupna), albo niższy lub równy (w przypadku zleceń sprzedaży) od limitu aktywacji.
  • Zlecenie z limitem aktywacji zawiera limit ceny lub oznaczenie PKC.
  • Jeśli określony został limit ceny, musi on być równy lub wyższy (w przypadku zleceń kupna) bądź równy lub niższy (w przypadku zleceń sprzedaży) od limitu aktywacji tego zlecenia.
  • W chwili przyjęcia do arkusza limit aktywacji zlecenia musi być wyższy (w przypadku zleceń kupna) bądź niższy (w przypadku zleceń sprzedaży) od kursu ostatniej transakcji z danej sesji giełdowej.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-7

Przykład 1. W arkuszu zleceń kurs ostatniej transakcji wynosi 3,39 zł. Składasz zlecenie kupna z limitem aktywacji 3,40 zł i limitem ceny 3,40 zł. Limit aktywacji jest wyższy niż kurs ostatniej transakcji, więc zlecenie zostaje przyjęte do arkusza. Z chwilą, gdy na rynku dojdzie do zawarcia transakcji po cenie równej limitowi aktywacji (3,40 zł), Twoje zlecenie pojawia się w arkuszu i podlega realizacji, jak zwykłe zlecenie z limitem ceny.

Przykład 2. W arkuszu zleceń kurs ostatniej transakcji wynosi 3,39 zł. Składasz zlecenie sprzedaży z limitem aktywacji 3,39 zł, PKC. Limit aktywacji w zleceniach sprzedaży powinien być niższy od kursu ostatniej transakcji w momencie składania zlecenia. W tym przypadku nie jest niższy, więc zlecenie zostanie odrzucone.

Wielkość Ujawniania (WUJ)

  • Zlecenia giełdowe z warunkiem WUJ przydaje się gdy chcesz kupić /sprzedać relatywnie dużo instrumentów finansowych.
  • Warunek WUJ określa jaka część wolumenu zlecenia jest ujawniana w arkuszu zleceń.
  • Kolejne części zlecenia są ujawniane po zrealizowaniu poprzednio ujawnionej części zlecenia.
  • Po zrealizowaniu ujawnionej części zlecenia, traci ono priorytet czasu przyjęcia do arkusza zleceń i trafia na koniec „kolejki zleceń” po danej cenie.
  • Wielkość ujawniana nie może być mniejsza niż 10 szt.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-8

Przykład 1. Łączy wolumen zleceń sprzedaży z ceną 10,54 zł wynosi 10 108 szt. (7 zleceń). Składasz zlecenie sprzedaży 30 000 szt. po 10,54 zł, WUJ = 3000 szt. Zlecenie zostanie przyjęte do arkusza zleceń, a prezentowany łączny wolumen po cenie 10,54 zł wyniesie 13 108 szt (10 108 szt + 3000 szt).

Przykład 2. Zlecenie złożone w przykładzie pierwszym pojawi się wśród zleceń sprzedaży po cenie 10,54 zł. Zajmie miejsce ósme (siedem zleceń było w arkuszu już wcześniej). Załóżmy, że po Twoim zleceniu pojawi się kolejne pięć zleceń (nr 9-13) po tej samej cenie. Zajmą on miejsca za Twoim. Następnie wszystkie zlecenia po 10,54 zł stojące przed Twoim zostały zrealizowane. Wchodzi jakieś kolejne zlecenie kupna z wolumenem 5 000 szt. i ceną 10,54 zł. Z Twojego zlecenia zostanie zrealizowana jedynie część ujawniana. Pozostała część zlecenia trafi na koniec kolejki (za zlecenia 9-13) i ponownie prezentowana będzie jedynie wielkość ujawniana. Sytuacja będzie się powtarzać aż do wyczerpania wolumenu Twojego zlecenia.

Minimalna Wielkość Wykonania (MWW lub WMin)

  • Przydaje się, gdy podejrzewasz, że w arkuszu zleceń są zlecenia giełdowe z warunkiem WUJ, masz mały pakiet notowań (np. tylko 1 ofertę) lub gdy układ zleceń w arkuszu szybko się zmienia.
  • Zlecenia giełdowe z warunkiem MWW realizowane jest w całości lub częściowo, co najmniej w wielkości określonej w warunku.
  • Niezrealizowana część zlecenia z warunkiem MWW pozostaje w arkuszu zleceń jako zlecenie bez warunku MWW.
  • Jeśli układ zleceń nie pozwala na natychmiastową realizację zlecenia przynajmniej w wielkości określonej w warunku MWW, zlecenie traci ważność.

zlecenia-giełdowe-arkusz-zleceń-9

Przykład 1. Składasz zlecenie sprzedaży 7 000 szt z limitem ceny 10,53 zł, MWW = 6 000 szt. Zakładamy, że nie ma zleceń z warunkiem WUJ. Łączny wolumen zleceń kupna po cenie 10,53 zł wynosi 5 935 szt. i jest zbyt mały, aby natychmiast zrealizować wielkość warunku MWW. Nie dochodzi do zawarcia żadnej transakcji a zlecenie traci ważność.

Przykład 2. Składasz zlecenie sprzedaży 7 000 szt. z limitem ceny 10,53 zł, MWW=6000 szt. Zakładamy, że w arkuszu są zlecenia z warunkiem WUJ a faktyczny skumulowany wolumen po cenie 10,53 zł wynosi nie 5 935 szt. lecz 6 500 szt. Arkusz zleceń pozwala na natychmiastowa realizację zlecenia w wielkości określonej w MWW. Zatem zawartych zostanie 5 transakcji o łącznym wolumenie 6 500 szt., a niezrealizowana część zlecenia (500 szt.) pojawi się wśród zleceń sprzedaży jako zlecenie z limitem ceny 10,53 zł, ale już bez warunku MWW.

 

 

4.9 7 votes
Article Rating
Tagi

Artur Wiśniewski

Redaktor naczelny ;) Makler Papierów Wartościowych (2370), inwestor indywidualny. Interesuje się rynkiem akcji, obligacji, funduszy, ETF i inwestycji alternatywnych. Lubi piłkę nożną, rower i góry.

Powiadomienia o nowych komentarzach
Powiadom o
guest

1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Jason
Jason
2 lat temu

Chciałbym zapytać o zlecenie z dodatkowym warunkiem MWW. Jeśli w arkuszu mam oferte sprzedaży 15szt po 97zl. Mam tylko jedną widoczna ofertę. Czy dobrze myślę, że aby nie przepłacić prowizji/sprawdzić kolejna cenę w arkuszu/nie przepłacić jak przy PKC można złożyć zlecenie np po 97zl, 50szt z MWW 50szt żeby sprawdzić, czy przypadkiem nie ma zlecenia WUJ, ewentualnie iść wyżej z ceną, np 98zl, 50szt, z MWW 50szt, a jak się nie zrealizuje tzn, że trzeba by dalej iść w górę z ceną?