Domy maklerskie w Polsce

W Polsce funkcjonuje obecnie ponad 2000 firm inwestycyjnych, w tym jedynie 55 krajowych domów maklerskich i biur maklerskich. Nadzorowane przez KNF są łącznie 64 podmioty. W 2016 za obroty odpowiadało jedynie 58. Działalność maklerska jest działalnością regulowaną i zasady jej funkcjonowania zostały opisane w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Informacje, które znajdziesz poniżej maja charakter skrótowy. Jeśli jakaś treść szczególnie Cię zainteresuje, polecam sięgnąć po ustawę.

Firmy inwestycyjne

Działalnością maklerską mogą zajmować się firmy inwestycyjne. Potocznie nazywane są one domami maklerskimi. Jednak dom maklerski jest tak na prawdę jednym z 4 rodzajów firm inwestycyjnych, które wyróżnia ustawa o obrocie instrumentami finansowymi. Firmami inwestycyjnymi mogą być:

• domy maklerskie
• banki prowadzące działalność maklerską
• zagraniczne firmy inwestycyjne prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• zagraniczne osoby prawne z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską

Działalność maklerska

Do działalności maklerskiej zaliczają się następujące czynności:

1) przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych;

2) wykonywanie zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie;

3) nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych;

4) zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych;

5) doradztwo inwestycyjne;

6) oferowanie instrumentów finansowych;

7) świadczenie usług w wykonaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieranie i wykonywanie innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich przedmiotem są instrumenty finansowe;

8) organizowanie alternatywnego systemu obrotu.

9) przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym prowadzenie rachunków papierów wartościowych, rachunków derywatów i rachunków zbiorczych, oraz prowadzenie rachunków pieniężnych;

10) udzielanie pożyczek pieniężnych w celu dokonania transakcji, której przedmiotem jest jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, jeżeli transakcja ma być dokonana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej udzielającej pożyczki;

11) doradztwo dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii przedsiębiorstwa lub innych zagadnień związanych z taką strukturą lub strategią;

12) doradztwo i inne usługi w zakresie łączenia, podziału oraz przejmowania przedsiębiorstw;

13) wymiana walutowa, w przypadku gdy jest to związane z działalnością maklerską w zakresie wskazanym w pkt. 1-8;

14) sporządzanie analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych;

15) świadczenie usług dodatkowych związanych z subemisją usługową lub inwestycyjną;

16) wykonywanie czynności określonych w pkt 1–15, których przedmiotem są instrumenty bazowe instrumentów pochodnych, wskazanych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d–f oraz i, jeżeli czynności te pozostają w związku z działalnością maklerską.

Domy maklerskie w Polsce

W Polsce działają obecnie 44 domy maklerskie. Poniżej ich aktualne zestawienie. Numery zakresów działalności odpowiadają numerom w poprzednim akapicie – “Działalność Maklerska”.

Biura Maklerskie – banki prowadzące działalność maklerską

W Polsce działa obecnie 11 biur maklerskich, funkcjonujących jako wydzielona działalność banku. Numery zakresów działalności odpowiadają numerom we wcześniejszym akapicie – “Działalność Maklerska”.

Zagraniczne firmy inwestycyjne na terytorium RP w formie oddziału

W Polsce działa obecnie 9 zagranicznych firm inwestycyjnych w formie oddziału:

• Admiral Markets AS
• Chatham Financial Europe Ltd
• CMC Markets UK plc
• Easy Forex Trading Ltd
• GKFX Financial Services Ltd
• Goldman Sachs International
• IP Intercapital Markets AD
• Nuntius Brokerage and Investment Services SA
• Wood & Company Financial Services a.s.

Firmy inwestycyjne na terytorium RP bez otwierania oddziału (podmioty nienadzorowane przez KNF)

Liczba firm inwestycyjnych w tej kategorii wynosi aż 1956. Całkowite zestawienie dostępne jest na stronie KNF.

Forma prawna domów maklerskich

Działalność maklerska jest działalnością regulowaną i ich forma prawna jest ściśle określona. Domem maklerskim może być wyłącznie:

1) spółka akcyjna,

2) spółka komandytowo-akcyjna, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

3) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,

4) spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

5) spółka partnerska, w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

6) spółka jawna, w której wspólnikami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch – z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Maklerzy i doradcy

Firma inwestycyjna jest obowiązana zatrudniać co najmniej:

• jednego maklera papierów wartościowych – do przyjmowania i przekazywania zleceń, wykonywania zleceń, nabywaniu lub nabywania na własny rachunek instrumentów finansowych, oferowania instrumentów finansowych, organizowania alternatywnego systemu obrotu oraz przechowywania lub rejestrowania instrumentów finansowych.
• dwóch doradców inwestycyjnych – do świadczenia usługi zarządzania portfelami
• jednego doradcę inwestycyjnego lub jednego maklera papierów wartościowych – do świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego

System rekompensat

Obowiązkowy jestem rekompensat prowadzony jest przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Jego aktywa pochodzą ze składek domów maklerskich. Gromadzone są one w celu wypłaty rekompensat w razie upadłości domu maklerskiego.

Celem systemu rekompensat jest zapewnienie inwestorom wypłat środków pieniężnych oraz zrekompensowanie utraconych instrumentów finansowych, które utrzymywali w swoim domu maklerskim, w przypadku ogłoszenia upadłości lub otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego domu maklerskiego.

System rekompensat zabezpiecza wypłatę środków inwestorów do wysokości równowartości w złotych:

•  3000 euro – w 100% wartości środków objętych systemem rekompensat, oraz
• 90% nadwyżki ponad tę kwotę, z tym że górna granica środków objętych systemem rekompensat wynosi równowartość w złotych 22 000 euro.

Udziały domów maklerskich w obrotach na GPW

W 2016 roku udział w obrotach miało 58 podmiotów.

W 2016, udział w transakcjach sesyjnych powyżej 5% uzyskały: DMBH (10% obrotów), PKOBP (9%), Merrill Lynch (8%), Wood (6%), DB Securities (5%), Bzwbk (5%), Morgan Stanley (5%). Za ok 3/4 obrotów odpowiadały polskie domy maklerskie i biura maklerskie.

Wśród transakcji pakietowych dominowały 3 firmy inwestycyjne: PKOBP (27%), DMBH (25%) oraz Goldman Sachs (12%). 80% wszystkich obrotów wygenerowały polskie domy maklerskie i biura maklerskie.