Czym jest wskaźnik cyklu zobowiązań? Jaki wzór podają różne źródła? Jaką długością cyklu zobowiązań cechują się spółki GPW? Jakie występują różnice między branżami?
Czym jest wskaźnik cyklu zobowiązań?
Spółka nabywa materiały, z których wyprodukuje towar do sprzedaży. Składa zamówienie, otrzymuje towar i fakturę. Ile przeciętnie czasu trwa opłacenie faktury? O tym, w uproszczeniu, informuje wskaźnik cyklu zobowiązań, wyrażony w dniach. Mówi się też o nim, że jest miarą kredytu kupieckiego.
Uwaga na wzór
Wskaźniku cyklu zobowiązań obliczany jest jako iloraz przeciętnego stanu zobowiązań z tytułu dostaw i usług i kosztów sprzedanych produktów (skorygowany o zmianę stanu zapasów) pomnożony przez 365.
Powyższy wzór jest podawany przez CFA Institute. Większość popularnych źródeł podaje inny wzór, gdzie w liczniku znajdziemy całkowite zobowiązania krótkoterminowe, a w mianowniku przychody ze sprzedaży. Jednak struktura zobowiązań krótkoterminowych może być bardzo różna – zobowiązania z tytułu dostaw i usług (zobowiązania handlowe) niekoniecznie muszą stanowić całość zobowiązań krótkoterminowych. Posługiwanie się, w mianowniku, wartością przychodów też nie jest zbyt fortunne, bo przecież chodzi o wydatki spółki za materiały. Różnica między przychodami a kosztami (czyli marża brutto) może być bardzo wysoka (przeciętnie pewnie ok 20-25%).
Interpretacja
Spółki, nie musząc natychmiast płacić za nabyte materiały, korzystają z tzw. kredytu kupieckiego (nieoprocentowanego). Im dłuższy cykl zobowiązań, tym bardziej komfortowa sytuacja spółki, bo w tym większym stopniu finansują się one na dostawcach. Oczywiście pod warunkiem, że faktury są opłacane w terminie. Jeżeli spółka ma 14 dni na opłacenie faktury, a zajmuje jej 3 miesiące, taka sytuacja jest alarmująca. Najlepszym punktem odniesienia dla oceny wartości wskaźnika jest średnia w branży oraz historyczne notowania wskaźnika dla danej spółki.
Ograniczenia w zastosowaniu
Wskaźnik nie nadaje się do zastosowania w przypadku banków czy ubezpieczycieli, ze względu na specyficzny charakter ich rachunkowości.
Spółki WIG20, mWIG40, sWIG80
Wskaźnik cyklu zobowiązań, biorąc pod uwagę spółki WIG20, mWIG40, sWIG80, obecnie wynosi przeciętnie 103 dni. Zdecydowana większość spółek charakteryzuje się wskaźnikiem oscylującym w granicach 50-150 dni. Chociaż jest całkiem spora grupa takich, które potrafią finansować się na dostawcach ponad pół roku.
Uwaga, poniższy diagramy został wykonany w oparciu o dane Biznesradar.pl, które bazują na wzorze uwzględniającym zobowiązania krótkoterminowe oraz przychody. Mogą więc występować mniejsze bądź większe zniekształcenia rzeczywistego obrazu.
Branże
Patrząc na wskaźnik cyklu zobowiązań w podziale na branże widać spore zróżnicowanie. Z kredytu kupieckiego zdecydowanie najdłuższej korzystają deweloperzy oraz spółki z kategorii finanse inne. Długi cykl zobowiązań dotyczy również budownictwa, przemysłu elektromaszynowego czy farmaceutycznego. Najkrótszym cyklem zobowiązań charakteryzują się spółki zaliczane do przemysłu spożywczego, paliwowego czy handlu hurtowego. Dlatego dokonując oceny, czy cykl jest długi czy krótki, warto to odnieść do wartości typowych dla branży.
Najdłuższy cykl zobowiązań
18 spółek obecnie (spośród 140 największych na GPW) charakteryzuje się cyklem zobowiązań o długości powyżej pół roku. Rekordzistami są Braster (8621, lecz skala diagramu jest ograniczona do 1000), PCM, Echo, Polnord, XTB, GTC czy Ursus. Ich sytuacja jest teoretycznie wyjątkowo komfortowa. Warto jednak zwrócić uwagę, czy ich zobowiązania wobec dostawców nie są przypadkiem przeterminowane.
Najkrótszy cykl zobowiązań
Najkrótszym cyklem zobowiązań charakteryzują się obecnie LiveChat, 11 bit i Ten Square Games – te przeciętnie najszybciej płacą dostawcom za nabyte materiały.
Cykl operacyjny i cykl konwersji gotówki
Wskaźnik cyklu zobowiązań jest oczywiście ciekawym wskaźnikiem, lecz wydaje mi się, że najciekawsze jest zestawienie go ze wskaźnikiem cyklu operacyjnego (który jest sumą cyklu zapasów i cyklu należności). Wynikiem różnicy między cyklem operacyjnym a cyklem zobowiązań jest cykl konwersji gotówki, który może przyjmować wartości dodatnie lub ujemne. Informuje o czasie powrotu do przedsiębiorstwa zainwestowanych środków.
