Czym jest mnożnik kapitału własnego?
Mnożnik kapitału własnego przedstawia relację aktywów ogółem i kapitału własnego. Informuje o stopniu zaangażowania kapitału własnego w majątku przedsiębiorstwa. Na jego podstawie można określić w jakim stopniu spółka finansuje się kapitałem własnym i obcym. Jest miernikiem dźwigni finansowej. Może przyjmować wartości od 1 do teoretycznie plus nieskończoności.
Wzór
Mnożnik kapitału własnego jest ilorazem aktywów i kapitału własnego.
Minimalna wartość mnożnika wynosi 1 – są to przypadki, gdy aktywa w całości finansowane są kapitałem własnym. Im wyższa wartość kapitału obcego (zobowiązań), tym wyższa wartość mnożnika.
Model Du Ponta
Zgodnie z modelem Du Ponta mnożnik kapitału własnego jest jednym z czynników wpływających na rentowność kapitału własnego. Podstawowe równanie Du Ponta składa się z 3 czynników, ale mnożnik występuje również w postaci 2-czynnikowej (ROA x mnożnik kapitału własnego) oraz 5-czynnikowej (diagram poniżej).
Dysponując danymi o ROE i ROA, występującymi w modelu Du Ponta, można obliczyć mnożnik kapitału własnego dzieląc ROE przez ROA.
Teoretycznie, im wyższy poziom mnożnika, tym lepiej – ze względu na rentowność. Trzeba jednak pamiętać, że od zadłużenia finansowego należy płacić odsetki, co obciąża wynik finansowy i w dłuższym terminie może przyczynić się do kłopotów finansowych.
Wskaźniki zadłużenia
Mnożnik kapitału własnego jest jednym z kilku wskaźników, który oparty jest o elementy występujące w równaniu: Aktywa = Kapitał własny + Zobowiązania. Na tych samych składnikach, w różnych kombinacjach, opartych jest kilka wskaźników zadłużenia.
- wskaźnik zadłużenia ogólnego (Zobowiązania / Aktywa)
- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (Zobowiązania / Kapitał własny)
- wskaźnik struktury kapitału (Kapitał własny / Zobowiązania ogółem)
Można powiedzieć, że one wszystkie dostarczają tą samą informację, lecz inaczej wyrażoną. Przykładowo, jeśli kapitał własny wynosi 0,4 (czyli zobowiązania – 0,6), wartości wskaźników są następujące:
- wskaźnik zadłużenia ogólnego – 0,6
- wskaźnik struktury kapitału – 0,67
- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego – 1,5
- mnożnik kapitału własnego – 2,5
Gdyby kapitał własny wynosił 0,3, wartości wskaźników byłyby następujące:
- wskaźnik zadłużenia ogólnego – 0,7
- wskaźnik struktury kapitału – 0,43
- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego – 2,33
- mnożnik kapitału własnego – 3,33
Modele oceny zagrożenia upadłością
O istotności mnożnika kapitału własnego świadczy też jego występowanie (w zmodyfikowanej postaci) w modelach oceny zagrożenia upadłością. Jego odmiana występuje m.in. w:
- Uproszczona wieloczynnikowa analiza dyskryminacji (Aktywa / Zobowiązania)
- Model J. Gajdki, D. Stosa (model II) (Aktywa / Zobowiązania)
- Model E. Mączyńskiej i M. Zawadzkiego (model G INE PAN) (Kapitał Własny / Aktywa)
Branże
Spółki giełdowe w różnym stopniu stosują dźwignię finansową. Zależy to przede wszystkim od specyfiki danej branży. Które branże cechują się najwyższym mnożnikiem kapitału własnego? Zdecydowanie najmocniej zlewarowane są banki i ubezpieczyciele (PZU).W przypadku banków przeciętnie wynosi on ok 10, a przypadku ubezpieczycieli (PZU) – aż 24. Wysokim poziomem dźwigni charakteryzują się również spółki reprezentujące przemysł drzewny, budownictwo, hotele i restauracje oraz handel hurtowy czy deweloperzy.
Najmniejszy poziom dźwigni zobaczymy wśród spółek reprezentujących rynek kapitałowy, przemysł farmaceutyczny, telekomunikację czy informatykę.
Spółki
Najwyższy poziom mnożnika charakteryzuje PZU. Banki mają dość zbliżone do siebie poziomy zalewarowania. Co ciekawe, podobnym poziomem mnożnika, co banki, może pochwalić się BAHolding – spółka z branży usługowej. Wysoki lewar mają też Budimex, Eurocash, CCC, Rainbow, Asbis, Neuca czy Pfleiderer. Najmniejszą dźwignię zobaczymy w przypadku LiveChat, CD Projekt czy 11 bit – spółki zajmujące się produkcją gier.
Zadłużenie finansowe vs handlowe
Posiłkowanie się kapitałem obcym przez spółkę opłacalne jest jedynie wtedy, gdy jego koszt w ujęciu procentowym jest niższy od rentowności majątku (mierzonej ilorazem zysku operacyjnego i aktywów ogółem).
Kapitał obcy to nie zawsze zadłużenie odsetkowe. Spółki o wysokim mnożniku kapitału własnego, jak Budimex, Eurocash czy CCC praktycznie nie mają długu odsetkowego, lecz zobowiązania handlowe. Dźwignia finansowa opierająca się na zobowiązaniach handlowych nie wymaga spłaty odsetek. Finansowanie się na dostawcach jest tańsze, niż zaciąganie długu odsetkowego.
